कवि, गीतकार र निबन्धकारका रुपमा यता केही समयदेखि रहरलाग्दो छवि बनाएका श्रष्टा नवराज सुब्बाले आफूलाई गजलकारका रुपमा पनि प्रस्तुत गर्न थालेका छन् । अचेल गजलको लहर उर्लेको अवस्था हो । विशेषत नयाँ पुस्तामा गजल लेख्नु शौख मात्र नभएर फेशनको बाध्यता जस्तो पनि देखिएको छ । एउटा निश्चित नियम र खाकामा लेखिने विधा भए पनि यसमा पाइने केही फरक आस्वादले कतिपय पुराना श्रष्टालाई पनि तानेको छ । प्रत्येक शेरपिच्छे अन्तिम वाक्यमा काफिया मिलाउनुपर्ने, प्रत्येक शेरमा छुट्टाछुट्टै विषय लिन सकिने र एकप्रकारको लयबद्धताले गर्दा यो विधाको आकर्षा बढेको हो । यद्यपि गीत र गजलमा त्यति लामो दूरी छैन । तापनि गीतको शैलीमा जहाँ बढी सहजता, स्वतन्त्रता अथवा नियमलाई उल्लंघन गर्ने सम्भावना रहन्छ त्यसअनुरुप गजलमा त्यस्तो सम्भावना अत्यन्त न्यून रहन्छ ।
कवि सुब्बा लेखनका अलावा गायनमा पनि रुचि राख्छन् । तर पछिल्लो समयमा उनले गीतिलेखनमा विशेष ध्यान दिएका छन् । उनले लेखेका राष्ट्रिय तथा आधुनिक गीतहरु रेकर्ड पनि भ्याएका छन् भने राष्ट्रिय गीतहरुको सीडी अगिल्लो वर्षप्रकाशित भएको थियो । ती गीतहरुमा उनले राष्ट्रको ढुकढुकीलाई समसामयिक जीवनसित बडो हार्दिकतापूर्वक गाँसेका छन् भने नेपालीपनको संवेदनालाई एकापसमा जोडेका पनि छन् । राष्ट्रियताको चर्को कुरा गर्ने तर राष्ट्रको हितका लागि सिन्को पनि नभाँच्ने राजनीतिक दिशाहीनतालाई कटाक्ष गर्दै आएको उनका राष्ट्रिय गीतहरु सृजनात्मकताको एउटा नमूनाकै रुपमा प्रशंसित नै थियो ।
गीत पछि अर्थात गीतसंगसंगै गजल पनि लेख्न थालेका कवि सुब्बाले यसै वर्षगजलको सीडी समेत निकालेका छन् । केही महिना अगाडि उनी आफूले लेखेका गजलको सीडी विमोचन गर्न काठमाण्डौ आएका थिए । चर्चित संगीतकार शक्तिबल्लभद्धारा एकल संगीतबद्ध “लुकेको रहर” सीडीको विमोचनमा उनीसित भेट पनि भयो । संगीतकार शक्तिबल्लभको प्रोत्साहनबाट गजलतर्फहौसिएका श्रष्टा सुब्बाले आफू दुइवटा कारणले गजलप्रति आकर्षित भएको बताए । आज गजल युवा वर्गबीच र्सवाधिक लोकप्रिय विधा भएको छ भने अर्को संगीतको विशिष्ठतम स्वरुप समेट्दै सुन्दर कला सिर्जना गरेर गम्भीर श्रोतामाझ पुग्ने यो उपयुक्त माध्यम भएको छ । यिनै दुइ कारणले कवि सुब्बालाई पनि गजलले तानेको हो ।
लुकेको रहर गजल एलबममा उनले लेखेका नौ वटा गजल छन् । ती गजलमा उनले मान्छेभित्रका रहरलाई, इच्छाहरुलाई वाणी दिएका छन् । उनले बृद्धबृद्धालाई सम्मान र आदर गर्नुपर्ने , जीवनमा आइपर्ने सुखदुखको अनुभूति, प्रेमको औचित्य र मान्छेभित्र के कस्ता रहरहरु जुरमुराइरहेका हुन्छन् ती विषयहरुलाई अभिव्यक्त गरेका छन् । गजलकार सुब्बाले जीवनका गम्भीर पक्षलाई छुने प्रयास गरेका छन् तर उनी तिनलाई सशक्त प्रस्तुति गर्न अफ अपुग भएको महसुस पनि गर्छन् । नयाँ छु प्रयास गर्दैछु भन्छन् उनी ।
कवि सुब्बाको पहिलो कवितासंग्रह “जीवन मेरो शब्दकोशमा” हो तर उनलाई त्यसपछि निक्लेको कवितासंग्रह “बीच बाटोमा ब्यूँझेर”ले चर्चामा ल्याइदियो । प्रस्तुति र विषयका कारण यो कवितासंग्रह धेरै पाठकहरुद्धारा रुचाइए । जीवनको आकस्मिक चेतनाबोधलाई सान्दर्भिक प्रसंगहरुमार्फ अभिव्यक्त गर्ने उनको कला धेरै हदसम्म प्रभावकारी पनि छ । जीवनको आकस्मिक चेतनाबोधलाई सान्दर्भिक प्रसंगहरुमार्फ अभिव्यक्त गर्ने उनको कला धेरै हदसम्म प्रभावकारी पनि छ ।
आफ्नै घरभित्र, मेरो पहाड, बीच बाटोमा ब्यूँझेर, अस्तित्वबोध, चिरप्रतीक्षित यौवन, आमाको तिर्सना, बूढीकन्याको गन्थन् , चस्मायुद्ध, कम्लहरी, नदी निदाएको बेला र राउटेको मन आदि कविताहरु आजको मुलुकको यथार्थ र जीवनको अर्थबोधका प्रस्तुतिहरु हुन् ।
यस संग्रहमा भएका कतिपय कवितालाई उनी आफ्नै जीवनका भोगाइ भएको बताउँछन् । आफूलाई सीमान्तकृत समुदायबाट संघर्षपूर्वक उठेको उनी बताउँछन् । यही कारण पनि उनका केही कवितामा उपेक्षित र पिछडिएका वर्गको पीडा र आवेगलाई स्पर्श गर्न सकिन्छ ।
कवि सुब्बाले वर्तमान समयमा राजनीतिले कतिसम्म गलत बुझाइलाई बोकिरहेको छ र त्यसमार्फ अनावश्यक अहंलाई कस्तरी बढावा दिइरहेको छ भन्ने वस्तुस्थितिलाई निम्न कवितामा राम्रैसंग प्रस्तुत गरेका छन् ।
चस्मायुद्ध
म ठीक
अरु सब बेठीक
मेरो चस्माबाट हेर्दार्
र्सवत्र फुच्चे मान्छे
यताउति अल्झेका
झीनामसिना कुरामा
सबै डुबेका हिलामा
केवल म ओभानोमा छु ।
जताततै
आआफ्ना चस्मा
अड्याउने नाकहरु
अरुतर्फचोरऔंला र
आफैतिर तीन औंला
फर्केका हातहरु ।
चस्माले
देख्ने कुरा पनि देखिन्छ
नदेख्ने कुरा पनि शायद देखिन्छ ।
तर
म जताततै चस्मैचस्मा
जुधेको मात्र देख्छु ।
“सिर्जना अभिव्यक्ति”, पुनर्जागरण साप्ताहिक, फाल्गुन २४, २०६७ साल ।
