- नवराज सुब्बा
अनिश्चितकालीन बन्द । आज पनि बन्द छ, विराटनगर । शहरमा मोटरसाइकल, गाडी कतै चलेका छैनन् ।
खाना खाएपछि घरबाट हिंड्दै भृकुटीचोक पुगें र यसो आँखा दौडाएँ र एउटा रिक्सामा आँखा ठोक्कियो, रिक्सवालातिर हेरें अलि पाको उमेरको तराइवासी रहेछ । चढ्न अघि रेट फिक्स नगर्दा भरे ओर्लेर जानेबेलामा रिक्सावालसंग दलाली गर्नुको बेमज्जा सम्झें । त्यसमाथि फेरि आज बन्दको दिन रिक्सावाला छोइसक्नु हुँदैनन् भन्ठानेर पहिल्यै रेट सोधें “देवकोटाचोकसम्मको कति लिन्छौं ?” उसले बडो रसिलो पाराले ठाँटपूर्वक भन्यो—“आ… दिनोस्न बीस रुपैया, आखिर मरिलानु के छ र !” आजकल यो भृकुटीचोक देखि देवकोटाचोक बीसरुपैया चलेको छ, रेट ठिक हो । तर कतिपय रिक्साले तीसरुपैया भन्छन् । सही रिक्साभाडा भन्ने रिक्सावालाको इमान्दारिता देखेर आज सहि रिक्सावाला फेला परेछ जस्तो लाग्यो र त्यही रिक्सामा उक्लिएँ ।
यतिञ्जेलमा मैले रिक्सावालालाई अनि रिक्सावालाले मलाई आपसमा नियालि सकेका थियौं । डिएसपी रोड हुँदै तेर्सोबाटोमा पुगेपछि रिक्सावाला बडो भावुक ढँगले बोल्न थाल्यो “हेर्नोस हजुर ! तपाई हामीलाई यी नेताहरूले मिल्न दिंदैनन्, कहिले के नारा भन्छन् कहिले के भन्छन् । वास्तवमा हामी सबैको खून त एउटै छ नि हजुर !” म उसको भनाइको समर्थनमा “हाँ” “हाँ” भन्छु अनि कहिले “हो ठिक हो” भन्दै उसको कुरालाई बडो अभिरुचिपूर्वक एकोहोरो सुन्दै समर्थनमा टाउको हल्लाउँछु । ऊ अझ सुरिदै भन्छ– “यिनीहरु पहाडे, मधेसीको नारा घन्काउँछन् अनि कहिले मधेस र पहाड भनेर डुक्रेका छन्, नेपाल र नेपाली भन्ने भावनालाई यिनले भुले तर अब जनताले यिनीहरुको खाटि कुरा बल्ल बुझे ।” एउटा निरक्षर रिक्सावाललाई समेत राजनीतिप्रतिको यत्रो तिक्तता रहेछ । सायद मलाई पहाडे अनुहार देखेर उसको भावना उर्लेको पो हो कि जस्तो पनि लाग्यो । उसलाई पनि आफ्ना कुरा कसैलाई व्यक्त गर्न आतुरता रहेछ । भावुक रिक्सावालाको त्यो विचार मलाई एकप्रकारको जनमत जस्तो पनि लाग्यो । म जे अनुमान गर्दैथें त्यही कुरा रिक्सावालाबाट सुनेर म पनि दङ्ग परें ।
बीस रुपैयाको ठाउँमा तीसरुपैया नै दिउँ जस्तो पनि लाग्यो । तैपनि देवकोटाचोकमा ओर्लेर बीसको नोट उसको हातमा थमाएँ । उसको अनुहारमा सन्तुष्टिको चमक देखें । उसको बोहनी रहेछ क्यार, उसले बीसको नोटलाई निधारमा छुवायो अर्थात् ढोग्यो र कमिजको गोजीमा राख्यो । मैले उसलाई ‘धन्यवाद’ को एउटा शब्द पनि थपिदिएँ । जवाफमा ऊ फिसिक्क हाँस्यो र मुन्टो हल्लायो र अघि बढ्यो ।
आज मलाई केवल यत्ति कुराले मूड रमाइलो बनायो । बन्दले अस्तव्यस्त शहरमा भुईभरि टायरको अँगार र खरानीको कालो पोतिएको छ । शहरमाथिको निलो आकासलाई टायरको धुँवाले कालो बादललेझैं छोपेको छ । तर यही अँधेरो बन्द शहरको एउटा सडकबाट आज मैले कतै पर क्षितिजमा चाँदिको घेराझैं देखें– रिक्सावालाको वचनलाई । अनि आँखाले भ्याएसम्म हेरिरहें– रिक्सावालालाई ।
