|

‘किरात लिम्बू संस्कृति मानवशास्त्रीय विवेचना’ (अन्तिम पाना)

डा. नवराज सुब्बा । 

अतः हामी वर्तमानमा जे छौँ त्यो सत्य हो । तर हाम्रो अतीत हेर्ने दृष्टिकोणमा केही दोष छ । त्यो अज्ञानतावश मात्र भएको हैन, नियतवश पनि त्यसो भएको छ । तर त्यो मानवीय चरित्र पनि हो । यो पनि सत्य हो । यसकारण यस्ता मानवशास्त्रीय, समाजशास्त्रीय घटनाक्रम र परिदृपरिदृश्यलाई हामीले मनोविज्ञानको दृष्टिले हेर्न सकेमा जिज्ञासा केही हदसम्म शान्त हुनेछन् ।

एक प्रसङ्गमा मिचिगन विश्वविद्यालयका प्राध्यापक मारोहाङ लिम्बूले तुङदुङ्गे मुन्धुमसम्बन्धी मेरो वेभनेर जुम प्रस्तुतिउपर दिनुभएको एक प्रतिक्रिया यु–ट्यूबमा यस्तो पाएँ– “उहाँका यी ज्ञान र सिद्धान्त अहिलेकाले नबुझ्लान्, ती आगामी २०० वर्ष पछि मात्र बुझिने छन्” । उहाँको यो भनाइलाई म सिधै खण्डन गर्ने अवस्थामा छैन । म केवल कामना गर्न सक्दछु, कुनै पनि जातिको ज्ञान, दर्शन, सिद्धान्त, इतिहास माथि एक्काइसौँ शताब्दीको वैज्ञानिक प्रकाशमा अध्ययन गर्न, प्राज्ञिक र बौद्धिक माथापच्ची गर्न र सत्यतथ्य पर्गेल्न त्यति लामो काल हामीले पर्खन नपरोस् ।

https://thuprai.com/book/kirat-limbu-sanskriti/

सामाजिक तुलना गर्नु सर्वव्यापी मानवीय विशेषता हो । यसबाट नै मानिसले आफ्नो मौलिकता थाहा पाउँछ र अन्य समुदायसित कसरी व्यवहार गर्ने भन्ने तय गर्दछ । सामाजिक तुलनाले वर्तमान जटिल सामाजिक संरचनामा पनि मानिसलाई जिउने क्षमता प्रदान गर्दछ । यद्यपि यस दौरानमा सामाजिक तुलनाको विस्तृत आधारशिला जानकारीमा भने कमी पाइन्छ ।

यसर्थ, हालसम्म लिखित दस्तावेजमा खुल्न नसकेका सांस्कृतिक कठोरता र व्यक्तिगत सामाजिक तुलनात्मक प्रवृत्तिमाथि लेखमार्फत प्रकाश पारिएका छन् । व्यक्ति, स्थिति र संस्कृतिबीच सामाजिक तुलना गर्ने प्रवृत्ति पनि व्याख्या भएका छन् । किरात लिम्बू संस्कृति मानवशास्त्रीय विवेचना शीर्षकअन्तर्गत फयङ साँबाको तुलनात्मक अध्ययनले समाजका सांस्कृतिक आयाममा पाइने कठोरपन र नरमपन, व्यक्तिवाद र सामूहिकवादबीचको खाडल कम गर्न बल पुग्नेमा विश्वास गर्दछु ।

अन्तमा,
“सत्य सबैलाई होइन, केवल खोज्नेलाई मात्र हो ।”
प्रसिद्ध दार्शनिक तथा विद्वान लेखक आयन रेन्डको उक्त सारगर्भित उद्गार सापटी लिँदै बिदा मागेँ । सेवा !

(पुस्तकको आरम्भ भूमिकादेखि अन्तिम पानाका केही अनुच्छेद पाठकलाई साझा गरें । हाल प्रकाशक संस्थाहरू पुस्तक विक्री वितरणमा क्रियाशील छन् । पुस्तकसम्बन्धी सर्वाधिकार लेखकको भए तापनि उल्लेखित व्यावसायिक दृष्टिलाई ध्यानमा राखेर पुस्तकलाई केही वर्षसम्म इ–बुकको रुपमा निःशुल्क वितरण गर्न असमर्थ छु । हाल पुस्तकलाई अंग्रेजी भाषामा अनुवाद गरिरहेको छु । अध्यायगत रुपमा अनुवादलाई अनलाइनमा क्रमसः प्रकाशित गर्नेछु ।)

Book Online Available at

Similar Posts

  • ‘मन र माटो’

    ‘मन र माटो’ विधा: गीत गजल लेखकः डा. नवराज सुब्बा, प्रकाशकः पूर्वाञ्चल साहित्य प्रतिष्ठान विराटनगर सालः २०७३ (2016) प्रस्तुत संग्रहभित्र देशभक्ति गीत, बालगीत, सामुदायिक गीत, गजल आदि चार दर्जन संग्रहित छन् । देशको माटो र यसलाई माया गर्ने भावना गीतभित्र यत्रतत्र छरिएका पाइन्छन् । पुस्तकको भूमिकामा संगीतकार तथा अध्येता बुलु मुकारुङले कृती र कृतीउपर आफ्ना…

  • |

    आकाश आत्मा बीचको संवाद

    📘 डा. नवराज सुब्बाद्वारा लिखित आध्यात्मिक खण्डकाव्य आकाश र आत्मा बीचको संवाद खण्डकाव्यमा आत्मा आकाशसँग बोल्छ— मौनता, प्रतीक र प्रकृतिको लयमा। आकाश ब्रह्माण्डको प्रतिनिधित्व गर्छ भने आत्मा चेतनाको गहिरो स्तर हो। यी दुईबीचको अन्तर्दृष्टिपूर्ण संवादले पाठकलाई स्व-अन्वेषण, साँस्कृतिक स्मृति, र आध्यात्मिक पुनर्जागरणतर्फ डोर्याउँछ। खण्डकाव्यको संरचना र मौलिकता काव्यको संरचना विभिन्न सर्गहरूमा विभाजित गरिएको छ, जहाँ…

  • Traditional and Modern Health Care Practices and Effects on Rajbanshi

    This is a descriptive and cross-sectional study on the Rajbanshi of Nepal undertaken in 2010. The common theories in Ethnographic/Indigenous Psychological perspective, Social Construction theories, and Public Health perspectives have navigated the study. This study poses both qualitative and quantitative methods: interviews, observations, and examinations. Household samples were randomly taken and clusters taken by purposive…

  • | |

    चीत्कार-मुक्तकसंग्रह

    परिचय चीत्कार-मुक्तकसंग्रह कवि नवराज सुब्बाद्वारा लिखित मुक्तकसंग्रह, २०६९ सालमा वाणी प्रकाशन, विराटनगरबाट प्रकाशित भएको एक महत्त्वपूर्ण कृति हो। यस पुस्तकमा काव्य विधाका १०१ मुक्तकहरू समावेश गरिएका छन्। मुक्तकहरू चार पंक्तिमा लेखिएका कविता हुन्, जसले एउटा पूर्ण विचारलाई समेट्ने गर्छ। यस संग्रहमा समाजको यथार्थ, व्यक्तिगत भावनाहरू, र राष्ट्रिय चेतनाका विविध आयामहरू झल्किएका छन्। चित्कारको सौन्दर्य र सन्दर्भ…

  • Kirat Limbu Culture

    Human existence is believed to be incomplete without the enrichment of culture. Some individuals wholeheartedly immerse themselves in their cultural surroundings, while others observe from a distance.

    The ancient Kirat civilization of Nepal predates any religious texts we have. Unfortunately, their profound cultural wisdom has primarily faded, leading to a disheartening void in our understanding of ancient knowledge. The plight of the indigenous communities in the land nurtured by their toil and sacrifice is a cause for concern. Neglecting the valuable contributions of these indigenous communities in the name of progress leaves us incomplete.

    Through a thorough anthropological study of the Kirat Limbu community, we’ve arrived at factual and logical conclusions regarding the questions they’ve raised. This writer endeavors to share this information, driven purely by academic value and recognition.

    Recognizing his responsibility, this writer, in the later stages of life, has felt a sense of urgency in preserving the positivity of research. The book is published to document synthesized knowledge based on trustworthy information and data, thereby sharing it with readers.

    This book has expected to be a valuable resource for those seeking to understand the true essence of Nepali soil, to explore the rich Kirat civilization, its culture, and the intricate tapestry of ethnic issues—best of luck on this enlightening journey.