।। एक ।।
दुई दिनको चोला यो हाँस्नु ठूलो रैछ
सबैभन्दा मुख्य कुरो बाँच्नु ठूलो रैछ ।
कर्मसितै लिनुपर्छ सन्तुष्टिको स्वाद
जीवनलाई गीत मानी नाच्नु ठूलो रैछ ।
मनमनै पखालेर निराशाको स्वाद
तीतो जति निचोरेर फाल्नु ठूलो रैछ ।
प्रेम बाँडे जीवनमा आइरहन्छ स्वाद
मीठो जति अरूलाई बाँडनु ठूलो रैछ ।
।। दुई ।।
तिमीलाई माया गर्दा म त रित्तो प्याला बनेंछु
हराई चाबी बाटोमा म त बन्द ताला बनेंछु ।
दुई नयनमा बग्ने आँसु फरक भए कि कसो
आफूलाई मात्र घोच्ने म त तीखो भाला बनेंछु ।
सिउरिदिएको त्यो फूल ओइली झर्यो कि कसो
थाहै नपाई त्यो गलामा चुँडिएको माला बनेंछु ।
मलाई माया गर्ने केवल तिमी एउटी थियौ
ओढेकै थिएँ घामछाया म त हाड छाला बनेंछु ।
।। तीन ।।
जाली माया लाउनुरैछ चिनो रूमाल जाली दियौ
चोखो माया लाएकोथें प्रेमी पागल गाली दियौ ।
दिलमा कतै छैन मेरो मन काट्ने कैंची हजुर
किन आकाश उधारेर बादलले टाली दियौ ।
नयनमा बग्ने आँसु नुनिला छन् भन्थ्यौ हजुर
मनको सफा तलाउमा धमिलोपन हाली दियौ ।
सुरमा मैले ताने स्वर नाच्ने थियो पालो हजुर
परेलीका गाजल किन पखालेर फाली दियौ ।
।। चार ।।
साक्षी छैन प्रमाण छैन उजुर गर्ने ठाउँ छैन
कता–कता भौतारिनु नपुगेको गाउँ छैन ।
च्यातिदिएँ जलाइदिएँ खाएका ती बाचाहरू
कत्ति सारो निथ्रिएँछु अब कतै जाउँ छैन ।
तिम्रो यादमा के के लेखें सधैं सधैं तिमी देखें
तर आज बताउन लायक आफ्नो नाउँ छैन ।
स्वागतमा मैले आँखा झिम्मसम्म गरिनछु
झुक्किएर आँगनीमा टेक्ने उनको पाउ छैन ।
।। पाँच ।।
मेरा सबै रहरहरू पूरा भए अब के गरौं
दिक्दार भए मसित सायद सब के गरौं ।
अलिकति बचेको यो ओठको खुशी लेऊ
आएन हात कसैको दुःखमा जब के गरौं ।
आफैलाई हेर्ने नजरले हेरें यो दुनियाँ
कर्केनजर पो लगाए उल्टै तब के गरौं ।
कामै पर्दा मात्र चाहिने रहेछु एक ढुँगा
बन्यो घर बिर्सियो छैन मतलब के गरौं ।
।। छ ।।
कति सुनका कुरा गरौं अब गुनका कुरा
गर्मी भो प्रिय थालौ अब जूनका कुरा ।
चाहिया हो न्यानोपन खोजियो तिम्रो हृदय
आऊ देऊ अङ्गालो नगर उही ऊनका कुरा ।
आफन्त माया मारी पराय आफ्नो बनायौ
दाजुभाइ गरिरहेछन् रातदिन खुनका कुरा ।
छ हिसाव बाँकी अझै चुक्ता गर्न निकै छ
छिमेकीले बिर्सेनन् पैंचो दिया नुनका कुरा ।
।। एक ।।
दुई दिनको चोला यो हाँस्नु ठूलो रैछ
सबैभन्दा मुख्य कुरो बाँच्नु ठूलो रैछ ।
कर्मसितै लिनुपर्छ सन्तुष्टिको स्वाद
जीवनलाई गीत मानी नाच्नु ठूलो रैछ ।
मनमनै पखालेर निराशाको स्वाद
तीतो जति निचोरेर फाल्नु ठूलो रैछ ।
प्रेम बाँडे जीवनमा आइरहन्छ स्वाद
मीठो जति अरूलाई बाँडनु ठूलो रैछ ।
।। दुई ।।
तिमीलाई माया गर्दा म त रित्तो प्याला बनेंछु
हराई चाबी बाटोमा म त बन्द ताला बनेंछु ।
दुई नयनमा बग्ने आँसु फरक भए कि कसो
आफूलाई मात्र घोच्ने म त तीखो भाला बनेंछु ।
सिउरिदिएको त्यो फूल ओइली झर्यो कि कसो
थाहै नपाई त्यो गलामा चुँडिएको माला बनेंछु ।
मलाई माया गर्ने केवल तिमी एउटी थियौ
ओढेकै थिएँ घामछाया म त हाड छाला बनेंछु ।
।। तीन ।।
जाली माया लाउनुरैछ चिनो रूमाल जाली दियौ
चोखो माया लाएकोथें प्रेमी पागल गाली दियौ ।
दिलमा कतै छैन मेरो मन काट्ने कैंची हजुर
किन आकाश उधारेर बादलले टाली दियौ ।
नयनमा बग्ने आँसु नुनिला छन् भन्थ्यौ हजुर
मनको सफा तलाउमा धमिलोपन हाली दियौ ।
सुरमा मैले ताने स्वर नाच्ने थियो पालो हजुर
परेलीका गाजल किन पखालेर फाली दियौ ।
।। चार ।।
साक्षी छैन प्रमाण छैन उजुर गर्ने ठाउँ छैन
कता–कता भौतारिनु नपुगेको गाउँ छैन ।
च्यातिदिएँ जलाइदिएँ खाएका ती बाचाहरू
कत्ति सारो निथ्रिएँछु अब कतै जाउँ छैन ।
तिम्रो यादमा के के लेखें सधैं सधैं तिमी देखें
तर आज बताउन लायक आफ्नो नाउँ छैन ।
स्वागतमा मैले आँखा झिम्मसम्म गरिनछु
झुक्किएर आँगनीमा टेक्ने उनको पाउ छैन ।
।। पाँच ।।
मेरा सबै रहरहरू पूरा भए अब के गरौं
दिक्दार भए मसित सायद सब के गरौं ।
अलिकति बचेको यो ओठको खुशी लेऊ
आएन हात कसैको दुःखमा जब के गरौं ।
आफैलाई हेर्ने नजरले हेरें यो दुनियाँ
कर्केनजर पो लगाए उल्टै तब के गरौं ।
कामै पर्दा मात्र चाहिने रहेछु एक ढुँगा
बन्यो घर बिर्सियो छैन मतलब के गरौं ।
।। छ ।।
कति सुनका कुरा गरौं अब गुनका कुरा
गर्मी भो प्रिय थालौ अब जूनका कुरा ।
चाहिया हो न्यानोपन खोजियो तिम्रो हृदय
आऊ देऊ अङ्गालो नगर उही ऊनका कुरा ।
आफन्त माया मारी पराय आफ्नो बनायौ
दाजुभाइ गरिरहेछन् रातदिन खुनका कुरा ।
छ हिसाव बाँकी अझै चुक्ता गर्न निकै छ
छिमेकीले बिर्सेनन् पैंचो दिया नुनका कुरा ।
Dr. Nawa Raj
Dr. Nawa Raj Subba is a public health specialist who has more than three and a half decades of experience working in public healthcare management at the Ministry of Health and Population in Nepal. In the spirit of public-private partnerships to expand access to health care in rural communities in Eastern Nepal, he played a vital role in leading operational research. He has also independently researched public health and intercultural psychology in Nepal. He published his works in books and journals. Nepali literature, culture, and music recognized him as an author. He has written artistic and cultural texts and CDs. His work has been acknowledged and appreciated by civil society, the government of Nepal, and abroad. He is now involved in Public Health and Intercultural Psychology studies in Nepal.