रिक्सावाला

  • नवराज सुब्बा

अनिश्चितकालीन बन्द । आज पनि बन्द छ, विराटनगर । शहरमा मोटरसाइकल, गाडी कतै चलेका छैनन् ।

खाना खाएपछि घरबाट हिंड्दै भृकुटीचोक पुगें र यसो आँखा दौडाएँ र एउटा रिक्सामा आँखा ठोक्कियो, रिक्सवालातिर हेरें अलि पाको उमेरको तराइवासी रहेछ । चढ्न अघि रेट फिक्स नगर्दा भरे ओर्लेर जानेबेलामा रिक्सावालसंग दलाली गर्नुको बेमज्जा सम्झें । त्यसमाथि फेरि आज बन्दको दिन रिक्सावाला छोइसक्नु हुँदैनन् भन्ठानेर पहिल्यै रेट सोधें “देवकोटाचोकसम्मको कति लिन्छौं ?” उसले बडो रसिलो पाराले ठाँटपूर्वक भन्यो—“आ… दिनोस्न बीस रुपैया, आखिर मरिलानु के छ र !” आजकल यो भृकुटीचोक देखि देवकोटाचोक बीसरुपैया चलेको छ, रेट ठिक हो । तर कतिपय रिक्साले तीसरुपैया भन्छन् । सही रिक्साभाडा भन्ने रिक्सावालाको इमान्दारिता देखेर आज सहि रिक्सावाला फेला परेछ जस्तो लाग्यो र त्यही रिक्सामा उक्लिएँ ।

यतिञ्जेलमा मैले रिक्सावालालाई अनि रिक्सावालाले मलाई आपसमा नियालि सकेका थियौं । डिएसपी रोड हुँदै तेर्सोबाटोमा पुगेपछि रिक्सावाला बडो भावुक ढँगले बोल्न थाल्यो “हेर्नोस हजुर ! तपाई हामीलाई यी नेताहरूले मिल्न दिंदैनन्, कहिले के नारा भन्छन् कहिले के भन्छन् । वास्तवमा हामी सबैको खून त एउटै छ नि हजुर !” म उसको भनाइको समर्थनमा “हाँ” “हाँ” भन्छु अनि कहिले “हो ठिक हो” भन्दै उसको कुरालाई बडो अभिरुचिपूर्वक एकोहोरो सुन्दै समर्थनमा टाउको हल्लाउँछु । ऊ अझ सुरिदै भन्छ– “यिनीहरु पहाडे, मधेसीको नारा घन्काउँछन् अनि कहिले मधेस र पहाड भनेर डुक्रेका छन्, नेपाल र नेपाली भन्ने भावनालाई यिनले भुले तर अब जनताले यिनीहरुको खाटि कुरा बल्ल बुझे ।” एउटा निरक्षर रिक्सावाललाई समेत राजनीतिप्रतिको यत्रो तिक्तता रहेछ । सायद मलाई पहाडे अनुहार देखेर उसको भावना उर्लेको पो हो कि जस्तो पनि लाग्यो । उसलाई पनि आफ्ना कुरा कसैलाई व्यक्त गर्न आतुरता रहेछ । भावुक रिक्सावालाको त्यो विचार मलाई एकप्रकारको जनमत जस्तो पनि लाग्यो । म जे अनुमान गर्दैथें त्यही कुरा रिक्सावालाबाट सुनेर म पनि दङ्ग परें ।
बीस रुपैयाको ठाउँमा तीसरुपैया नै दिउँ जस्तो पनि लाग्यो । तैपनि देवकोटाचोकमा ओर्लेर बीसको नोट उसको हातमा थमाएँ । उसको अनुहारमा सन्तुष्टिको चमक देखें । उसको बोहनी रहेछ क्यार, उसले बीसको नोटलाई निधारमा छुवायो अर्थात् ढोग्यो र कमिजको गोजीमा राख्यो । मैले उसलाई ‘धन्यवाद’ को एउटा शब्द पनि थपिदिएँ । जवाफमा ऊ फिसिक्क हाँस्यो र मुन्टो हल्लायो र अघि बढ्यो ।

आज मलाई केवल यत्ति कुराले मूड रमाइलो बनायो । बन्दले अस्तव्यस्त शहरमा भुईभरि टायरको अँगार र खरानीको कालो पोतिएको छ । शहरमाथिको निलो आकासलाई टायरको धुँवाले कालो बादललेझैं छोपेको छ । तर यही अँधेरो बन्द शहरको एउटा सडकबाट आज मैले कतै पर क्षितिजमा चाँदिको घेराझैं देखें– रिक्सावालाको वचनलाई । अनि आँखाले भ्याएसम्म हेरिरहें– रिक्सावालालाई ।

Similar Posts

  • अलबिदा कुमार कान्छा !

    करिव डेढवर्षअघि कुमार कान्छासित मेरो पहिलो र अन्तिभ भेट भएको थियो काठमाडौंको एक रेकर्डिङ स्टुडियोमा । मलाई सारै मन परेको मेरो एउटा गीतको संगीत जसलाई युवा संगीतकार साजन राइले संगीतबद्ध गर्नुभएको थियो त्यसलाई म नरेन्द्र प्यासीको स्वरमा रेकर्ड गर्न चाहन्थें । यसै उदेश्यले मैले सो गीतको संगीत संयोजनको जिम्मा मैले भूपेन्द्र रायमाझीलाई दिएँ । संगीत…

  • धन्यवाद तथा आभार प्रकट

    करिव ३४ वर्षको सरकारी सेवाबाट विश्राम लिने प्रतिक्षित समय यसपालि आयो । प्रथमतः स्वास्थ्यको कारण (उच्च रक्तचाप, मधुमेह र हाल थपिएको पाइल्स) को कारण आराम लिनु पर्ने, त्यसका अतिरिक्त २०६४ साल माघमा मैले त्रि.वि.वि.मा दर्ता गरेको पि.एच.डि. शोधकार्य यही २०७१ पौषभित्रमा सम्पन्न गरि डिग्री हाँसिल गर्नु पर्ने अनिवार्यता र अब बाँकी जीवन आफूले धेरै अघि…

  • पोखरेलजी नाम जस्तै मधु

    भेट्यो कि हाँस-हाँस उठ्छ गजलकार मधु पोखरेललाई देख्दा । पल्लव साहित्य प्रतिष्ठान चितवनको निम्त्यालु भएर विराटनगरका हामी झण्डै आधादर्जन स्रष्टाहरू गइयो र भेला भइयो नारायणघाट स्थित बृद्धाश्रम सभाकक्षमा । प्रतिष्ठानको वार्षिक समारोह अन्तर्गत सम्मान आदि कार्यक्रम सकिएपछि कविगोष्ठीको आयोजना गरिएको थियो । गजलकार मधु पोखरेलले गजलवाचन गर्न माइकसामु उभिएर बोल्न थालेको केही बेरमै हतारहतार भुइँमा खसेको केही चिज टिप्नुभो । मैले सोचें, वहाँको हातको कुनै वस्तु जस्तै कलम वा कलमको विर्को आदि खसेकोले टिप्नुभएको होला । तर होटलमा फर्के पछि मेरी पत्नी चन्चलाले जब सो घटनाबारे बताइन् तब मात्र थाहा पाएँ कि त्यसबेला वहाँको दाँत नै पो खसेको रहेछ । पहिले त चन्चलाले पनि मुखबाट सुपारी खसेछ भन्ठानिछन् । तर भुइँबाट हतारहतार टिपेर मधुजीले पैण्टको गोजीमा हालेपछि मात्र दाँत रहेछ भनेर उनले चाल पाइछन् ।

  • प्रातःस्मरणीय गुरु गणेशबहादुर राई (हेडसर)मा नमन !

    भीरको खरझैं लजालु गुराँस फूलझैं बैंशालु कस्की छोरी कस्की चेली कस्की हौ तिमी मायालु ? सीताकी हुँ म बहिनी पार्वती मेरी साहिंली विशाल हिमाल पिता मेरा नेपाल मेरो माइती । (गणेशबहादुर राई) आकर्षक बिम्ब, देशप्रेमयुक्त भावमा शुन्दर संगीत भरेर हामी विद्यार्थीहरुलाई गाउन सिकाउने आदरणीय गुरु गणेशबहादुर राई आज स्वयम् एउटा बिम्ब बन्नु भएको छ ।…

  • तिहार डायरी (फट्याक–फुटुक) नवराज सुब्बा

    “हेलो” मैले मोवाइलमा कल रिसिभ गरें । प्रश्न सोधियो “के छ सिक्टी प्लस ?” मैले पनि जवाफ दिएँ “ओहो सिक्टी प्लस ठिक छ ।” फेरि सवाल सोधियो “अनि के गरिंदै छ नि !” म गाडीमा भएकोले गफ त्यति लम्ब्याउने अवस्थामा थिइन यसैले मैले करिव ५ मिनेटमा बेलिविस्तार लगाउन सकिने मेरो हालखवर दुइटै शब्दले अभिव्यक्त गर्न…

  • जदौ ! मगर्नी मैया (नवराज सुब्बा)

    कृतित्व तथा व्यक्तित्वउपर समीक्षा र समालोचना समय समयमा पत्रपत्रिकामा प्रकाशित हुने गर्छन । पाएसम्म आफूसंग सम्बन्धित ती पत्रपत्रिकाहरू संग्रहित गरेर राख्ने गरेको छु । ‘मनको मझेरी’ निबन्धसङ्ग्रहउपर विराटनगरका समालोचक तथा साहित्यकार हरि प्रसाद बरालज्यूले एउटा समीक्षा गर्नुभएको थियो । केही वर्षअघि म बिदामा झापाबाट विराटनगर फर्कदा उहाँले नै मलाई त्यो पत्रिका उपहारस्वरुप दिनुभएको पनि थियो…

Leave a Reply