रोकेर रोकिन्नन् हातका कलमहरू ! (नवराज सुब्बा)

भनिन्छ, सन्तान र सिर्जना उस्तै-उस्तै हुन् यिनको माया बराबरी लाग्छ । तर साहित्य र कला क्षेत्रमा सिर्जनाबारे गहिरिएर हेरेमा केही मूलभूत अन्तर भेटिन्छन् । बर्तमान नेपालमा दुइमात्र सन्तान इश्वरका बरदान भन्ने गर्दछौं । यसको पछि विश्व जनसंख्या नीति र असल घरब्यवस्थापनको कुटनीति लुकेको छ । त्यसैले दुइभन्दा बढी सन्तान नहुन बन्ध्याकरण गरिन्छ वा परिवार नियोजन गरिन्छ । यसका ब्यवहारिक पक्ष जस्तै थोरै सन्तानलाई उचित लालनपालन, शिक्षादीक्षा दिन वा औषधोपचार, घरमा शुखशान्ति जस्ता मूलभूत सवालहरूबारे बुझाएर परिवार नियोजनको लागि उत्प्रेरित गरिन्छ- जनतालाई । तर सर्जकहरूले धेरै सिर्जना गरेर साहित्य बिगारेको वा समाज बिगारेको मैले देखे-सुनेको छैन । हो, हिजो यहि देशमा सिर्जनामा नियोजन गर्ने शासक थिए, दुःखको कुरो तिनको स्वरुप आज बद्लिएको छ शहरशहरमा ।

साहित्य पवित्र परिकल्पना हो  


हाल जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय मोरङको वरिष्ठ जनस्वास्थ्य प्रशासक (प्रमुख) पदमा कार्यरत नवराज सुब्बा जनस्वास्थ्य प्रशासक मात्र हैनन् । उनी एक सफल र्सजक पनि हुन् । करिव तीसको दशकदेखि कविता, गीत, निबन्ध, अनुसन्धान लेखनमा अनुभव संगालिसकेको सुब्बाले दर्जन बढी साहित्यीक कृति र संगीत सिर्जना गरिसकेका छन् । उनका जीवन मेरो शब्दकोशमा कवितासङ्ग्रह (२०६३), मनको मझेरी निबन्धसङ्ग्रह (२०६४), बीच बाटोमा ब्यू“झेर कवितासङ्ग्रह (२०६५), सहिदलाई सलाम गीतसङ्ग्रह -२०६७), यात्रा आधा शताब्दीको कवितासङ्ग्रह (२०६८) प्रकाशित भइसकेका छन् । यतिमात्र हैन सुब्बाका आधा दर्जन देशभक्तिपूर्ण गीतहरु श्रोतामाझ आइसकेका छन् । नेपालका विभिन्न जिल्लामा तीन दशकदेखि जनस्वास्थ्य व्यवस्थापनमा काम गरेर पेशागत अनुभव संगालीसकेका सुब्बाले पहिलो अनलाईन विश्व वेभक्याम कविता प्रतियोगिता २०६४मा प्रथम स्थान प्राप्त गरेका छन् भनें दर्जन बढी संघ संस्थाहरुबाट पुरस्कृत तथा सम्मानित समेत भइसकेका छन् । प्रस्तुत छ, उनै बहुमुखी प्रतिभा भएका सुब्बासंग गरिएको कुराकानीका केही अंशहरु  (मोहन भट्टराई)

साहित्य क्षेत्रमा कहिलेदेखि कसरी लाग्नु भयो ?
साहित्य क्षेत्रमा म बाल्यकालदेखि नै लागेको हो । खास गरेर विद्यार्थीकालदेखि नै । विद्यालयमा हुने मासिक कविता गोष्ठी, अन्य कार्यक्रमहरुमा भाग लिंदा गुरुहरुले हौसला दिनुहुन्थ्यो । त्यसैले अगाडि बढ्दै गएँ ।
नेपाली साहित्यमा पश्चिमा शैलीको प्रयोग बढेर गएको छ, यो कत्तिको सहि छ ?
यसले कतिपय राम्रा कुराहरु प्रयोग भइरहेका छन् भनें हुबहू नक्कल गर्दा चाहीं हाम्रो नेपालीपन हराएर जाने खतरा पनि छ । लामो समयदेखि नेपालीले एउटा छवी नै बनाइसकेका छौं । अहिले आएर पश्चिमा साहित्य मात्र हैन, विश्वमा आएको परिवर्तनले पनि नेपाली साहित्यलाई असर पारेको छ । तर पनि नेपाली बाङ्मय, साहित्यको आफ्नोपनलाई जोगाउन जरुरी छ ।

सहिदलाई सलाममा विविध सन्दर्भका गीत (ध्रुव मधिकर्मी)

यता केही समयदेखि गीत, कविता र निबन्धमा सक्रियतापूर्वक सिर्जनारत भइरहेका स्रष्टा हुन् नवराज सुब्बा । यी तीनै क्षेत्रमा आफ्नो परिचय स्थापित गर्दै आइरहेका श्रष्टा नवराज सुब्बाको पछिल्लो कृति सहिदलाई सलाम गीतसंग्रह भर्खर साझा प्रकाशनबाट प्रकाशित भएको छ । श्रष्टा सुब्बा स्वयम् गायक र संगीतकार पनि हुन् । उनको पहिलो क्षेत्र गीतिजगत नै हो । तर उनले गीति क्षेत्रका साथै सिर्जनाको अध्यायलाई कविता, निबन्ध र गजलमा पनि विस्तार गरेका छन् ।

यात्रा आधा शताब्दीको सार्वजनिक

असार १९, विराटनगर । साहित्यकार नवराज सुब्बाले आफ्नो तेस्रो कवितासङ्ग्रह “यात्रा आधा शताब्दीको” हालै विराटनगरमा एक समारोहमा सार्वजनिक गर्नुभयो ।

झरी र रित्ता गाग्रीहरू

‘हरहर महादेव पानी देऊ देऊ
यत्तिले पुगेन अलि थपिदेऊ’ भन्दै
रित्ता गाग्रीहरूको जुजुस हिड्यो सडकमा
कैलाशमय कान छिचोल्न
गगनभेदी बन्दूक पड्काइयो
र मागियो झरी यसपाली खडेरीमा