यतिञ्जेल
बलेले आफ्नो अनुहार
राम्ररी नियाल्नै भ्याएको छैन
एकदिन नागरिकता बनाउँदा
फोटो खिच्ने बेलामा एकछिन
आफूलाई ऐनामा चियायो र मुसुक्क हाँस्यो
अनि अर्कोपटक बहिखातामा औंठाछाप लगाएपछि
फाँटवालाले दिएको नागरिकतामा
आफ्नो फोटो सरकारी छापसितै
नारिएको देखेर मुस्कुरायो
उपरान्त उसले हाँसेको देखिएन
विचराले हाँसोस् पनि कतिबेला
भारीले सधैं थिचेको चिच्यै छ
साहुको रिनले किचेको किच्यै छ
यही झोंकमा कहिलेकाही बले
गोरुलाई चुट्नु चुट्छ र पछि
पछुताउँदै सुम्सुम्याउँछ
बलबहादुर बेलाबेला
नागरिकतामा तस्वीर दोहोर्याएर हेर्छ
कुनै नायक भन्दा कम देख्दैन आफूलाई
इतिहासका पुस्तकमा छापिएका तस्वीरझैं
सुन्दर देख्छ ऊ आफ्नो तस्वीर
तर पनि कसैलाई भन्दैन
व्यक्त गर्दैन आफ्ना भावना
बरु भीरको टुप्पोमा चढेर
भारीमा तोक्मा लाउँछ र लामो सुसेल्छ
आफू हिंडेका बाटो र नदीलाई सुनाउँछ–
हेर म यहाँसम्म आइपुगें !
आजभोलि जीऊमा
बलबहादुरको बल हराउँदै गएको छ
उसलाई आफ्नै तस्वीरले पनि गिज्याउन थालेको छ
कहिले सुन्तलीको बट्टे ऐना माग्छ र हेर्छ आफूलाई
छाया देख्छ, आँखा देख्छ, नाक देख्छ, पहेंला दाँत देख्छ
अनि मनमनै हाँस्छ र लजाउँछ आफैसित
तर कसैलाई प्रश्न गर्दैन बलबहादुर
किन विकृत भयो अनुहार
किन विरानो भयो तस्वीर
भनेर
यसरी
सगरमाथाको फेदमा
कुनैदिन ऊ जन्मियो
कथासितै हिंड्यो ब्यथासंगै बाँच्यो
आफ्नो अपूर्णतामा कैंयौं सुन्दरता देख्यो
अनि जीवनलाई अमूक सिर्जना बनायो
बाँचेर पनि ऊ अनेकपटक म¥यो तर
आखिर मरेर पनि अझैं बाँचेको छ
रोएर पनि हाँसेको छ बलबहादुर
सगरमाथा जस्तै ।
माघ १९, २०६८ विराटनगर ।
यतिञ्जेल
बलेले आफ्नो अनुहार
राम्ररी नियाल्नै भ्याएको छैन
एकदिन नागरिकता बनाउँदा
फोटो खिच्ने बेलामा एकछिन
आफूलाई ऐनामा चियायो र मुसुक्क हाँस्यो
अनि अर्कोपटक बहिखातामा औंठाछाप लगाएपछि
फाँटवालाले दिएको नागरिकतामा
आफ्नो फोटो सरकारी छापसितै
नारिएको देखेर मुस्कुरायो
उपरान्त उसले हाँसेको देखिएन
विचराले हाँसोस् पनि कतिबेला
भारीले सधैं थिचेको चिच्यै छ
साहुको रिनले किचेको किच्यै छ
यही झोंकमा कहिलेकाही बले
गोरुलाई चुट्नु चुट्छ र पछि
पछुताउँदै सुम्सुम्याउँछ
बलबहादुर बेलाबेला
नागरिकतामा तस्वीर दोहोर्याएर हेर्छ
कुनै नायक भन्दा कम देख्दैन आफूलाई
इतिहासका पुस्तकमा छापिएका तस्वीरझैं
सुन्दर देख्छ ऊ आफ्नो तस्वीर
तर पनि कसैलाई भन्दैन
व्यक्त गर्दैन आफ्ना भावना
बरु भीरको टुप्पोमा चढेर
भारीमा तोक्मा लाउँछ र लामो सुसेल्छ
आफू हिंडेका बाटो र नदीलाई सुनाउँछ–
हेर म यहाँसम्म आइपुगें !
आजभोलि जीऊमा
बलबहादुरको बल हराउँदै गएको छ
उसलाई आफ्नै तस्वीरले पनि गिज्याउन थालेको छ
कहिले सुन्तलीको बट्टे ऐना माग्छ र हेर्छ आफूलाई
छाया देख्छ, आँखा देख्छ, नाक देख्छ, पहेंला दाँत देख्छ
अनि मनमनै हाँस्छ र लजाउँछ आफैसित
तर कसैलाई प्रश्न गर्दैन बलबहादुर
किन विकृत भयो अनुहार
किन विरानो भयो तस्वीर
भनेर
यसरी
सगरमाथाको फेदमा
कुनैदिन ऊ जन्मियो
कथासितै हिंड्यो ब्यथासंगै बाँच्यो
आफ्नो अपूर्णतामा कैंयौं सुन्दरता देख्यो
अनि जीवनलाई अमूक सिर्जना बनायो
बाँचेर पनि ऊ अनेकपटक म¥यो तर
आखिर मरेर पनि अझैं बाँचेको छ
रोएर पनि हाँसेको छ बलबहादुर
सगरमाथा जस्तै ।
माघ १९, २०६८ विराटनगर ।
Dr. Nawa Raj
Dr. Nawa Raj Subba is a public health specialist who has more than three and a half decades of experience working in public healthcare management at the Ministry of Health and Population in Nepal. In the spirit of public-private partnerships to expand access to health care in rural communities in Eastern Nepal, he played a vital role in leading operational research. He has also independently researched public health and intercultural psychology in Nepal. He published his works in books and journals. Nepali literature, culture, and music recognized him as an author. He has written artistic and cultural texts and CDs. His work has been acknowledged and appreciated by civil society, the government of Nepal, and abroad. He is now involved in Public Health and Intercultural Psychology studies in Nepal.