परिचय
“ऐना र मानिस” – डा. नवराज सुब्बाको गहिरो भावनात्मक र सामाजिक चेतनायुक्त कविता हो, जसले आधुनिक मानिसको आत्म–प्रतिबिम्बलाई चुनौती दिन्छ।
कविता
एक समय थियो—
मानिसले हेर्थ्यो आफ्नो अनुहार
कुनै शान्त पोखरीको पानीमा,
या प्रियसीका आँखाभित्र,
जहाँ देखिन्थ्यो उसको असली रूप—
र सपनाको उज्यालोमा
निस्किन्थ्यो यात्रामा।
तर अब—
मानिसको हातमा छ ऐना,
र उसले हेर्छ
आफ्नो अनुहार होइन,
अरूको तेज, अरूको चमक।
र त्यो चमकमा
उसको मन जल्न थाल्छ,
जसरी शितल जूनको प्रकाशमा
एकोहोरो निभ्दै जान्छ दीप।
अब गुलाफको सुवासले
उत्तेजित हुँदैन उस्को मन,
काँडाले मात्र चिथोर्न्छ उसको संवेदना।
अनि उसले हेर्छ आकाशतिर
गनिरहेको हुन्छ
जूनका दागहरू,
मानौं हरेक सौन्दर्यभित्र
एउटा दोष खोजिरहेछ ऊ।
अरूको मुस्कानमा
गहिरिन सक्दैन उस्को आत्मा,
बरु जम्दछ
हिउँ बनेर—
ईर्ष्याको आगोभित्र।
उसका लागि
मुस्कान—
अब रहस्य हो,
माया—
एक संशय।
शान्तिमा त्रास हुन्छ उसलाई,
किनकि त्यो मौनताले
उसको भित्रको अशान्ति देखाइदिन सक्छ।
त्यसैले—
उसले रातो रङ दल्छ ओठमा—
संघर्षको,
र प्रत्येक बिहान
कोरिरहन्छ
युद्धको नयाँ नयाँ रेखा
आफ्नै निधारमा।
उ लडिरहन्छ—
आफ्नो भित्रको अँध्यारोसँग होइन,
अरूको उज्यालोसँग।
हराउन खोजिरहन्छ सबैलाई—
तर जब ऐना टुट्छ,
त्यसमा देखिन्छ
छरिएको, चकनाचुर
उसैको अनुहार।
#Nepali poetry analysis, #Dr. Nawa Raj Subba poem meaning #modern Nepali identity poem #Aina ra Manis
ऐना र मानिस कविताको प्रमुख अर्थ र सन्देश:
– ऐनाको प्रयोग मार्फत आत्मविश्लेषण र आत्मविस्मृतिको कथा, – ईर्ष्या, प्रतिस्पर्धा, र सामाजिक तुलना, – सौन्दर्य र प्रेम प्रतिको संशय, र आत्मविश्वासको ह्रास, – युद्धको प्रतीक बनेको सौन्दर्य— आत्मिक अशान्तिको उद्घाटन