मुक्तकमा नवराज सुब्बाको चीत्कार (समीक्षा) ध्रुव मधिकर्मी

कविता गीत निबन्ध आदि विविध विधामा निरन्तर साहित्य साधना गरिरहेका स्रष्टा हुन् नवराज सुब्बा । कविताका प्रायः सबै विधामा उनले कलम दौडाएका छन् कविता गीत गजल । बाकी रहेको विधा मुक्तक हो । चीत्कारको प्रकाशनले उनी मुक्तकका क्षेत्रमा पनि अब चिनिने भएका छन् । उनी दैनन्दिनी जीवनका अनुभव र समसामयिक भोगाइको निचोडलाई सहज र स्वाभाविकताका साथ आफ्ना रचनामा अभिव्यक्त गर्ने प्रयास गर्छन् । जीवन मेरो शब्दकोशमा , बीच बाटोमा ब्यूझेर, यात्रा आधा शताब्दीको कवितासंग्रह, शहीदलाई सलाम गीतसंग्रह र मनको मझेरी निबन्धसंग्रह आदि संकलनमार्फत उनले आफ्नो परिचयको एउटा खास कित्तालाई प्रदर्शन गरिसकेका छन् । पछिल्लो समयमा कवि सुब्बाले मुक्तकमा पनि आफ्नो उपस्थिति जनाएका छन् । मुक्तकको क्षेत्रमा उनको उपस्थिति धेरै ठाउँमा आशालाग्दो र प्रभावकारी पनि छन् ।

कार्यक्रम डायरी (फागुन ४, २०६९ विराटनगर)

मस्तिष्क पक्षाघात, मस्कुलर डिस्ट्रोफी र स्नायु सम्बन्धि समस्या भएका ब्यक्तिहरुका लागि खेलिने बोसिया खेलकासहभागीहरुलाई प्रमाणपत्र…

विद्यार्थीको चिठी

नवराज सर
कविता लेख्न कसैले लाएको छैन मलाई कर
म उत्सुक छु हजुरलाई भेट्न नवराज सर ।
हजुर हुनुहुन्छ जनस्वास्थ्य प्रशासक
दिनुहुन्छ सबै कर्मचारीलाई उनीहरुको हक ।
धेरे जनाको भीडमा मैले हजुरलाई चिनें
साहित्यलाई हजुरले रूचीको रूपमा लिनें ।
हजुरका बारेमा मैले धेरैजनाबाट सुनें
हजुरका कविताहरू छन् मन छुनें ।
ठग फटाहादेखि हजुर परपर सर्ने
गरिब अपाङ्गहरूलाई हजुरले धेरै माया गर्ने ।
हजुरका गीतह– मिडिया मार्फत् धेरै ठाउँमा गएको छ
साहित्यको क्षेत्रमा हजुरले धेरै नाम कमाउनु भएको छ ।
कविता लेख्न भनि शब्दकोशबाट शब्दहरू झिकें
हजुरबाट मैले धेरै कुराहरू सिकें ।
यस कवितामा मेरा शब्दहरू छन् ओतप्रोत
हजुर हुनुहुन्छ धेरै मानिसहरूको प्रेरणाको श्रोत ।
अहिले म केवल एक विद्यार्थी हुँ
हजुरबाट मैले धेरै आशा लिएको छु ।
म भित्र रहेको प्रतिभालाई खोजि दिनुस्
साहित्यका बारेमा मलाई ज्ञान दिनुस् ।
त्यति गरे पछि मात्र म एक कवियत्री हुन्छु
अनि आफ्ना कविताहरूले श्रोताहरूको मन छुन्छु ।
करिश्मा कोइराला
विराटनगर– ११, अमरटोल
UNV College (BBS II Year)

नवराजको थप कृति बजारमा (कृतिसमीक्षा) – हिंडपाली साइँलो

खेताला लगाएर कृति तयार नगरेका, विज्ञापनद्धारा मात्र चर्चामा आउनु नपरेका तथा कलम, मेहनत तथा लगनशीलताद्धारा ठुलाहरुबीच कुम जोडने हैसियत बनाउंदै गएका साहित्यकार नवराज सुब्बाको थप कृति मुक्तक संग्रहका रुपमा ‘चीत्कार’ आएको छ । यसैवर्ष प्रथम संस्करणमा आएको यो कृतिको आवरण लेखक आफैंले सजावट कौशलराज सुब्बाले प्रकाशण वाणी प्रकाशनले तथा मुद्रण अरनिको छापाखानाले गरेको कुरा सो कृतिमा छापिएकैबाट थाहा हुन्छ ।

बाँचिराखेका अग्रजहरुमा संभवत तेश्रो जेठा विद्धान प्रा. बालकृष्ण पोखरेलको भूमिका रहेको सो प्रकाशित कृतिमा एकसय एक मुक्तकहरु रहेका छन् । व्यक्तिगत, घरायसी , समाजिक तथा राजनीति सम्बद्ध विषयहरु यो साहित्यिक कृतिले समेटेको छ । देश बोल्दैन, बोलेपछि………भन्ने विचार हामीले केहि वर्ष अघि लेखनीमा व्यक्त गरेको झट्ट संझेर यो कृतिलाई तुलना गर्दा यसमा देश बोलेको पाइन्छ । धेरै कम बोल्ने देश केहि समययताको अवस्थाले यतिखेर देशले बोलिरहनु परेको कुरा यो कृतिले पनि स्पष्ट पारेको छ ।

साहित्यमा सूचना, प्रचार र विज्ञापन (विचार) – नवराज सुब्बा

‘यात्रा आधा शताब्दीको’ कवितासंग्रह मेरो पचासौं जन्मोत्सवको अवसरमा प्रकाशित तेस्रो कवितासंग्रह हो । यस पुस्तकको अगाडि कभरमा रोटरी क्लब इन्टरनेसनलमा सम्पन्न मेरो पहिलो एकल कवितावाचनको तस्वीर रहेको छ । कभरको पृष्ठभागमा मैले पहिलो विश्व वेभक्याम कविता प्रतियोगितामा २०६५ मा प्रथम भई विजयी हुँदाको कवितावाचनको फोटो  छ । साथै विराटनगरमा सम्पन्न नेपालको पहिलो मारवाडि कविगोष्ठिमा नेपालीभाषीको कवि प्रतिनिधिको रुपमा गरिएको कवितावाचनको फोटो र क्याप्सन पनि प्रकाशित छन् । यी तस्बीरहरु मेरो साहित्यिक यात्रामा एक सर्जकको नाताले ५० वर्ष उमेरसम्मका उपलब्धि ठानिएका ऐतिहासिक तस्वीरहरु हुन्, जसले मेरो कवितायात्राको कोशेढुँगा निर्माण, प्रतिनिधित्व र प्रतिबिम्बित गरेका छन् । जसलाई कतिपय समीक्षक र समालोचकहरुले कविको प्रचार वा विज्ञापन वा भद्दापन ठानेका छन् । म यसबारे आफ्नो स्पष्ट धारणा यसप्रकार राख्दैछु ।

चरा, तिर्खा, पानी र शहर

– नवराज सुब्बा

तिर्खाले ब्याकुल छु
पानी खान आएको थिएँ
तिम्रो घरमा पर्खे तर
मनको ढोका खोलेनौ
यही घरमा पहिले हामी बस्ने
एउटा ठूलो रुख थियो ढलेछ
हामीले खाने फल थियो झरेछ
पानी खाने पोखरी पनि सबै सुकेछ
लुकामारी गर्ने फूलका पोथ्राहरु थिए
सबै मान्छेका वासस्थान शहर भएछ
तिम्रो घरको छानामा पानीको भण्डार छ
त्यो पानीट्याङ्की भन्दा ठूलो मसित प्यास छ
तर मेरा लागि मरुभूमि भो तिम्रो घर
पाहुना झैं म आगन्तुक चरा
आज यही गीत गाइरहेछु
देखाऊ वसन्त कहाँ छ ।

प्रशंसापत्र

यहाँ सधैं उही
जूनको फेदमा
अँध्यारो चिसो रात
बिछ्याएर बस्ने हामी किरण
खै किन हीरा जस्तो चम्केनौं
बत्तीको फेदमा
अँध्यारो दुर्भाग्य पोखिएका
यत्रतत्र छरिएका हामी छाया
कोही दियोझैं किन सल्केनौं !