प्रिय सिथलिङजी
नमस्कार !
मेरो यो खुशी सर्वप्रथम म तपाईसँग बाँड्न चाहन्छु र धन्यवादको एउटा फूल सिउरिदिन चाहन्छु । तपाईले नै संगीत भरिदिनु भएको गीतमा आज शनिबार मैले रिभ्स डिजिटल स्टुडियो इटहरीमा गएर आफ्नो स्वरमा गीत रेकर्ड गरें । तपाईको यस कम्पोजमा धिरज श्रेष्ठले संगीत एरेञ्ज गर्नुभएको छ । तपाईलाई थाहै होला ३५/३६ सालतिर रेडियो नेपालमा गीत रेकर्ड गर्दा दुइतीनओटा टेक लिइन्थ्यो अनि त्यसमध्ये जुन राम्रो हुन्थ्यो त्यसलाई ओके गरिन्थ्यो । हेर्नोस् न आजकल प्रविधिले गर्दा गीत रेकर्ड गर्नलाई कति सजिलो भएको छ कति । कलाकारहरु तथा वाद्यवादक नभेटिकनै संगीत एरेञ्जरले सांगितिक ट्रयाकको निर्माण गरिदिन्छन् जसमा गायकले आफ्नो अनुकूल समयमा रेकर्ड गर्न सक्छ । कुनै हरफ गाउँदा अलि मिलेन भने फेरि त्यही अंश मात्र सुधार गर्दा मिल्छ आजकल पहिलेजस्तो पूरै गीत दोहोर्याउनै पर्दैन । यस अर्थमा सजिलो छ गीत रेकर्ड गर्न आजकल कलाकारलाई । सुविधायुक्त वातावरणमा यसरी गीत रेकर्ड गर्न पाउनुलाई मैले सुखद अवसर ठानेको छु ।
गमलाको छातीभरि फुल्यौ आहा जीवनभरि
हाँस्दा कति सुहाएको गुलाफ र बाबरी ।
हेर्नुस् न मैले दोस्रो अन्तरा चाहिँ मैले मेरो उमेर अनुकूल हेरफेर गरेको छु । मैले पहिले दिएको अर्थात् देखाएको शव्दमा केही फेरबदल भएकोमा अन्यथा नमानिदिनु होला है कतै आफै गीतकार र गायक हुनुको फाइदा उठाएछ भनेर ।
बाबरीको वासनाले जवानी त्यो ब्यूँझाइदेऊ
ढल्कीजान लागेको बैंशलाई फर्काइदेऊ ।
मैले गीत पनि गाएको देखेर होला “हैन यो मान्छे के के गर्न भ्याउँछ हँ -” भनेर धेरैले प्रश्न गर्छन मलाई । कोही चाहिँ यो त पहिले पहिले गीत गाउने मान्छे हो, आजभोलि गीत गाउँछ कि गाउँदैन होला भनेर जिज्ञाशा राख्छन् । “मैले आजकल त गाउन छाडें नि !” भनेपछि खिन्न मान्छन् कतिपय मेरा पुराना साथीहरु । प्रकाशोन्मुख एउटा गीतसङ्ग्रहको लागि शुभकामना तथा भूमिका लेख्न गणेश रसिकदाईलाई अनुरोध गरेको थिएँ । उहाँले भूमिका लेख्ने क्रममा आजकल नवराज किन गीत गाउँदैन भनेर जिज्ञासा राख्नु भएको देखेर मलाई कताकता जाँगर जागेर आयो अनि अधुरा रहरहरू पूरा गर्ने हौसला पनि मिल्यो । त्यसबेलामा मेरो अन्तरआत्माले पनि भन्यो- “नवराज तँ गीत गाइदे कमसेकम् तेरो स्वर पछिसम्म श्रोताहरुले चिनोको रुपमा प्राप्त गर्ने छन् ।” सायद यही अन्तरआत्माको आवाजले होला यति लामो अन्तरालमा सकि नसकि गीत गाउने प्रयत्न गर्दैछु ।
आज नेपाली संगीत जगतमा व्यवसायिकता बढेको छ । गीतसंगीतमा विविधता र संगीतको स्तर पनि बढेको छ यो राम्रो संकेत हो । संगीतमा लोकगीत र आधुनिक गीत एवम् सुगम संगीतमा नयाँ र सुरिला स्वरभएका स्रष्टाहरु आज नेपाली सांगितिक जगतले पाएको छ । म चाहि केवल एउटा शौकिन गायक मात्र हुँ मलाई श्रोताहरुले यही रुपमा चिनुन् भन्ने म चाहन्छु । साथै यसबाट के सन्देश जाओस् भन्ने चाहन्छु भने गीत गाउनका लागि व्यवसायिक रुपमा स्वर माझिएका कलाकारले मात्र होइन शौकिन कलाकारहरुले पनि गाउनुपर्छ जसबाट लोकगीत र आधुनिक गीतको विकासमा सघाऊ पुग्नेछ । सुनेर मात्र हैन गाएर संगीतलाई माया गरौं । गीत गाएर, गीत लेखेर, लोकगीत संकलन गरेर, कुनै पनि नेपालीले धन कमाएको छ जस्तो मलाई लाग्दैन बरु अलिअलि कमाएको पनि गुमाएको छ । यद्यपि नेपाली गीतसंगीतको भण्डार धनि भएको छ । स्रष्टाहरुले दाम नकमाए पनि केही नाम कमाएका छन् यसैमा सन्तोष मान्नु पर्ने स्थिति छ ।
जेहोस् हामीले गरेको सांगितिक सिर्जनाका कुरा भालि कसैले थाहा पाउने छन् सायद भन्नेछन् यी र्सजक को को हुन् – त्यसबेला हाम्रो परिचय दिनलाई हामी नहुन पनि सक्छौ । यही सिर्जना हाम्रो प्रतिनिधि हुनेछ जसले हाम्रो परिचयको सानो झलक दिनेछ यही गीत संगीतले । आजलाई यत्ति । विदा ।
उही मित्र
नवराज सुब्बा
२०६६।१२।२१
नमस्कार !
गमलाको छातीभरि फुल्यौ आहा जीवनभरि
हाँस्दा कति सुहाएको गुलाफ र बाबरी ।
हेर्नुस् न मैले दोस्रो अन्तरा चाहिँ मैले मेरो उमेर अनुकूल हेरफेर गरेको छु । मैले पहिले दिएको अर्थात् देखाएको शव्दमा केही फेरबदल भएकोमा अन्यथा नमानिदिनु होला है कतै आफै गीतकार र गायक हुनुको फाइदा उठाएछ भनेर ।
बाबरीको वासनाले जवानी त्यो ब्यूँझाइदेऊ
ढल्कीजान लागेको बैंशलाई फर्काइदेऊ ।
मैले गीत पनि गाएको देखेर होला “हैन यो मान्छे के के गर्न भ्याउँछ हँ -” भनेर धेरैले प्रश्न गर्छन मलाई । कोही चाहिँ यो त पहिले पहिले गीत गाउने मान्छे हो, आजभोलि गीत गाउँछ कि गाउँदैन होला भनेर जिज्ञाशा राख्छन् । “मैले आजकल त गाउन छाडें नि !” भनेपछि खिन्न मान्छन् कतिपय मेरा पुराना साथीहरु । प्रकाशोन्मुख एउटा गीतसङ्ग्रहको लागि शुभकामना तथा भूमिका लेख्न गणेश रसिकदाईलाई अनुरोध गरेको थिएँ । उहाँले भूमिका लेख्ने क्रममा आजकल नवराज किन गीत गाउँदैन भनेर जिज्ञासा राख्नु भएको देखेर मलाई कताकता जाँगर जागेर आयो अनि अधुरा रहरहरू पूरा गर्ने हौसला पनि मिल्यो । त्यसबेलामा मेरो अन्तरआत्माले पनि भन्यो- “नवराज तँ गीत गाइदे कमसेकम् तेरो स्वर पछिसम्म श्रोताहरुले चिनोको रुपमा प्राप्त गर्ने छन् ।” सायद यही अन्तरआत्माको आवाजले होला यति लामो अन्तरालमा सकि नसकि गीत गाउने प्रयत्न गर्दैछु ।
आज नेपाली संगीत जगतमा व्यवसायिकता बढेको छ । गीतसंगीतमा विविधता र संगीतको स्तर पनि बढेको छ यो राम्रो संकेत हो । संगीतमा लोकगीत र आधुनिक गीत एवम् सुगम संगीतमा नयाँ र सुरिला स्वरभएका स्रष्टाहरु आज नेपाली सांगितिक जगतले पाएको छ । म चाहि केवल एउटा शौकिन गायक मात्र हुँ मलाई श्रोताहरुले यही रुपमा चिनुन् भन्ने म चाहन्छु । साथै यसबाट के सन्देश जाओस् भन्ने चाहन्छु भने गीत गाउनका लागि व्यवसायिक रुपमा स्वर माझिएका कलाकारले मात्र होइन शौकिन कलाकारहरुले पनि गाउनुपर्छ जसबाट लोकगीत र आधुनिक गीतको विकासमा सघाऊ पुग्नेछ । सुनेर मात्र हैन गाएर संगीतलाई माया गरौं । गीत गाएर, गीत लेखेर, लोकगीत संकलन गरेर, कुनै पनि नेपालीले धन कमाएको छ जस्तो मलाई लाग्दैन बरु अलिअलि कमाएको पनि गुमाएको छ । यद्यपि नेपाली गीतसंगीतको भण्डार धनि भएको छ । स्रष्टाहरुले दाम नकमाए पनि केही नाम कमाएका छन् यसैमा सन्तोष मान्नु पर्ने स्थिति छ ।
जेहोस् हामीले गरेको सांगितिक सिर्जनाका कुरा भालि कसैले थाहा पाउने छन् सायद भन्नेछन् यी र्सजक को को हुन् – त्यसबेला हाम्रो परिचय दिनलाई हामी नहुन पनि सक्छौ । यही सिर्जना हाम्रो प्रतिनिधि हुनेछ जसले हाम्रो परिचयको सानो झलक दिनेछ यही गीत संगीतले । आजलाई यत्ति । विदा ।
उही मित्र
नवराज सुब्बा
२०६६।१२।२१
Dr. Nawa Raj
Dr. Nawa Raj Subba is a public health specialist who has more than three and a half decades of experience working in public healthcare management at the Ministry of Health and Population in Nepal. In the spirit of public-private partnerships to expand access to health care in rural communities in Eastern Nepal, he played a vital role in leading operational research. He has also independently researched public health and intercultural psychology in Nepal. He published his works in books and journals. Nepali literature, culture, and music recognized him as an author. He has written artistic and cultural texts and CDs. His work has been acknowledged and appreciated by civil society, the government of Nepal, and abroad. He is now involved in Public Health and Intercultural Psychology studies in Nepal.