घटनाको विवरणः मोरङ दर्वेशा गा.वि.स. वार्ड नं. ९ रंजनी बस्ने विमल कोइरालाकी श्रीमती वर्ष २१ की सविना कोइराला गर्भवती भई मिति २०६९।११।१८ गते विराटनगर स्थित डा. रम्भा देवको सुरक्षा अस्पतालमा आफ्नो गर्भ चेक जाँच गर्न आई डा. रम्भा देवद्वारा निजको गर्भ चेक जाँच तथा भिडियो एक्स–रे समेत गरी ठिक भएको भनिएको । तर फागुन २३ गते श्रीमति सविना कोइरालालाई दिउसो २–२:३० बजे तिर आफूलाई ज्वरो आउन शुरु भएकाले भाउजु टीका कोइरालाले डा. रम्भा देवसंग मोवाइलबाट सम्पर्क गरी सोध्दा सिटामोल ख्वाउनुस् भनेकाले सिटामोल एक चक्की खुवाएको तर एक दुई मिनटमा नै सबिनाले बान्ता गरेको भनाई । त्यस पछि पानीपट्टि दिइएको, रातको १ बजे पिसाब फेर्न जांदा योनीमार्गबाट केही रक्तश्राव भएको थाहा भएको बिरामीपक्षको भनाई रहेको । उपचारार्थ एम्बुलेन्स बोलाएर २ बजे तिर सुरक्षा अस्पतालमा आएको । अन्दाजी ३ वजेतिर सुरक्षा अस्पतालमा निज डा. रम्भा देवले निजलाई चेक जाँच गर्दा योनीमार्ग खुलेको अवस्था पाएको भन्ने चिकित्सकको भनाइ रहेको । सबिनाको बच्चा बचाउन सकिदैन बच्चा आफै वाहिर आउँछ भनी सलाइन लगाई वेडमा भर्ना गरेको । अन्दाजी ४:३० बजे तिर बेडमा नै बच्चा आफै निस्किएको । त्यसपछि एक वटा इजेक्सन दिइएको । डा. रम्भा देवले अहिले विरामीको स्वास्थ्यस्थिति सामान्य छ, १० बजे तिर म आएर फेरि हेर्छु अनि भिडियो एक्स–रे गरेर क्लियर रहेछ भने डिस्चार्ज गरी दिन्छु भनी डा. गएको मृतकपक्षको भनाई । अन्दाजी ९ बजे तिर विरामीले छाती दुख्यो भनी डिउटीमा रहेकी नर्सले जानकारी गराएको । तुरुन्तै डा.रम्भा देव आई चेक जांच गर्दा विरामीको रक्तचाप अत्यन्त कम पाएकाले निजलाई तत्काल केही सुईद्वारा उपचार दिंदा समेत सुधार नभएको भन्ने चिकित्सकको भनाई रहेको । विरामीलाई तत्कालै डा. कनक खनाल सहितको एनेस्थेटिष्ट समेतले बिरामीलाई यथावस्थामा अपरेशन थेटरमा लगि उपचार कोशिस गर्दा गर्दै विरामीको मृत्यु भएको चिकित्सकहरुको भनाई रहेको।
तर मृतकपक्ष अस्पतालका चिकित्सक र स्वास्थ्यकर्मीहरुको ब्यवहार प्रति सन्तुष्ट छैनन् । अस्पताल बिरामीप्रति सम्बेदनशील नभएको तथा ब्यवस्थापनले बिरामीपक्षसित मैत्रीपूर्ण ब्यवहार पनि नगरेको मृतकपक्षको गुनाशो छ । बिरामीको अवस्थाबारे जानकारी माग्दा समेत जानकारी नगराई अपरेशन थेटरमा बिरामी लगेको र अस्वभाविक स्थिति लागेर जानकारी माग्दा बिरामी पक्षलाई अस्पताल ब्यवस्थापनले प्रहरी बोलाई बल प्रयोग गरेको मृतकपक्षको आरोप छ । विरामीको मृत्युपश्चात आवेशमा विरामीपक्षबाट पनि अस्पताल तोडफोड भएको अस्पताल ब्यवस्थापनको प्रत्यारोप छ ।
मृत्युको कारणः श्री बि.पी.कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा गरिएको मृतकको पोष्टमोर्टम रिपोर्ट अनुसार मृतकको मृत्युको कारण Cause of Death: Complication of Abortion अर्थात् गर्भपतनबाट उत्पन्न जटिलता उल्लेख छ । उक्त रिपोर्टमा मृतकको जननेन्द्रिय पूरै रक्तश्रावले ढाकिएको, पाठेघरभित्र उल्लेख्य मात्रामा भ्रुणजन्य वस्तु र साल (Significant Product of Conception and Placenta) अनि केही मात्रामा रगत र जमेका रगत (Blood clot) भेटिएका छन् । मृतकको दुवै हातमा अनगिन्ति सुईका डोबहरु र पेटभित्र २०० एम. एल. खाद्यपदार्थ भेटिएको समेत शव परिक्षण प्रतिवेदनमा उल्लेख गरिएको छ ।
अस्पतालको बैधानिकताः स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मंत्रालयबाट १५ शैयाको स्वास्थ्य सेवा संचालन गर्न सुरक्षा अस्पतालले संचालन स्वीकृति लिएको र निरीक्षण तथा अनूगमनमा सो भन्दा बढी शैया संख्या रहेको देखिन्छ साथै ५५ शैयाको स्वीकृतिको लागि स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मंत्रालयमा उक्त अस्पतालले आवश्यक पहल गरेको जानकारी । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय मोरङका तर्फबाट पजि उक्त सुरक्षा अस्पतालबारे अनुगमन हुने गरेको र स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मंत्रालयबाट समेत हालै निरीक्षण भएको जानकारी ।
यस अघि घटना हुनासाथ छानबीन टोलीले तत्काल घटनास्थलको अनुसन्धान प्रारम्भ गरेको, विरामी तथा मृतक पक्ष, चिकित्सक वा अस्पताल पक्ष, स्वास्थ्य विशेषज्ञ, प्रहरी, प्रशासन तथा सरोकारवालाहरुसित सम्पर्क गरि उनीहरुको सहयोगमा सत्य तथ्य निम्ति अनुसन्धान गरि अभिलेखन तथा प्रतिवेदन ७ दिनमा तयार पारी श्री प्रमुख जिल्ला अधिकारी, जिल्ला प्रशासन कार्यालय मोरङलाई बुझाएको । (२०६९ चैत्र १ गते बिहीबार)
———
छानबीन समितिः
जिल्ला जनस्वास्थय कार्यालयका बरिष्ठ जनस्वास्थ्य प्रशासक नवराज सुव्वा संयोजक, बरिष्ठस्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. योगेन्द्र मिश्र सदस्य , स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. पे्ररणा दाहाल सदस्य, जिल्ला अधिवक्ता न्यायाधिवक्ता गोकुल बहादुर निरौला सदस्य, अधिवक्ता भरत बहादुर थापा सदस्य, नेपाल मेडिकल एशोसिएशनका तर्फबाट डा. नारायण कुमार सदस्य र पीडितको तर्फबाट राजन उप्रेती सदस्य, राजकुमार कोइराला सदस्य, देवेन्द्र बस्तेत सदस्य र नागेश कोइराला सदस्य ।
